An unknown code [OPEN]

Het was stil in de oude tweedehandsboeken winkel, op zachte bluesmuziek na, afkomstig uit een kleine speaker die op een antiek tafeltje stond.
Books Galore was het soort zaakje dat het vooral van een aantal vaste klanten en een behoorlijk lage huurprijs moest hebben. Eigenaar Fonzo was het soort man dat inmiddels dusdanig murw geslagen was door een leven in de kleinhandel en weinig interesse meer had in moderne marketingtechnieken. Buiten hing een verkleurd bord met ‘STUNTPRIJZEN’ erop, maar dat bord had inmiddels ook genoeg vuil vergaard voor een eigen ecosysteem.
Maar dat gaf niet. Locals kenden Fonzo en Fonzo kende de locals. Fonzo geloofde het ook allemaal wel.
Ondanks zijn norse houding en weerzin richting verandering was hij niet erg onder de indruk van de krantenkoppen over de staat van de stad. Het moest in zijn buurt niet te gek worden, maar zolang dat ook niet gebeurde, vond hij het allemaal wel best.
Sterker nog, hij had er recent een jongeman aangenomen die ongetwijfeld bijdroeg aan de toename in geweld. Dat de Indonesisch ogende jongen niet erg praatgraag was en soms behoorlijk nors deerde Fonzo niet echt. De knul wist van werken en klikte goed met de bommerige oude man, die zijn jongere zelf wel een beetje herkende in de jongeman. Hierdoor kwam het dat Dominic Sinaga weg kwam met dingen die hem bij andere winkels zonder twijfel zijn baan zouden hebben gekost.

Dominic had het oprecht naar zijn zin in de winkel. Tijdens pauzes zeiden zowel hij als Fonzo regelmatig geen woord, maar het was een prettige stilte, een die Dominic merkte dat hij nodig had. De meeste klanten waren gemoedelijke types die op een vrije ochtend of middag op hun gemak tussen de boeken kwamen neuzen. Regelmatig toonde men interesse in Dominic zelf, die hier behoorlijk aan moest wennen en vaak een beetje stug reageerde.
Vandaag leek net zo’n dag als elke andere te worden. Een vermoeid ogende jonge vrouw stapte de zaak binnen en het belletje ging. Dominic kwam overeind van de stoel achter de toonbank waarop hij een eenvoudig boek in het Duits had zitten lezen.
“Goedemorgen,” bromde hij. Nog altijd kwam het er niet bepaald uit met de flair van een geboren verkoper en de vrouw aarzelde even.
“S-stoor ik?” vroeg ze aarzelend. Hij schudde zijn hoofd en leunde met zijn ellebogen op de toonbank. Hij viel met zijn nette, zwarte blazer iets uit de toon in het rommelige winkeltje en de vrouw leek het ook op te hebben gemerkt. Ze kwam voorzichtig dichterbij. Zijzelf zag er wat haveloos uit, zeker in het weinig flatterende licht van de winkel, met ietwat vettig haar dat rommelig was opgestoken, een versleten grijs T-shirt en donkere kringen onder haar grote, lichte ogen.
Ze leek zich geen raad te weten met haar houding en Dominic vermoedde dat ze Fonzo had verwacht en niet was voorbereid op interactie met een wildvreemde. Fonzo, echter, was lunch aan het halen, dus ze moest het maar met Dominic doen.

“Ik heb een boek dat ik graag zou willen verkopen.” haar woorden waren weloverwogen, alsof al haar kennis van de Engelse taal uit tekstboeken kwam en niet uit gewone menselijke interactie.
“Laat maar zien,” antwoordde Dominic en de vrouw haalde een dun, in leer gebonden boek uit een linnen tas die ze over haar schouder droeg. Het boekje werd dichtgehouden door een versleten leren koord en Dominic voelde iets van intrige opborrelen terwijl het kleinood van de vrouw aannam en op de toonbank legde.
Terwijl zijn vingers voorzichtig het koord los begonnen te maken sloeg hij kort zijn ogen op naar de vrouw die een beetje betrapt zijn blik beantwoordde; ze had hem nieuwsgierig op staan nemen.
Hij ging verder en legde het koord aan de kant toen hij het los had. Langzaam sloeg hij het boekje open. Op de allereerste pagina stond een handgeschreven tekst in elegante, nette letters.
Per sempre tua,
Silvano.
Bellinzona, 1943
Op de daaropvolgende pagina’s leek de tekst met een typemachine te zijn gedrukt en waar Dominic het Italiaans op de eerste bladzijde nog ruwweg kon begrijpen was de inhoud van het boek een grote chaos, leek het wel. Rijen na rijen van symbolen die hij niet kon thuisbrengen. Het was geen Russisch, geen runen, geen Hebreeuws; voor zover hij kon zien kwam het met geen enkel hedendaags schrift overeen.
De vrouw schraapte haar keel en Dominic scheurde zijn blik los van het boek.
“Hoeveel zou ik ervoor kunnen krijgen?”
Dominic haalde zijn schouders op.
“Moeilijk te zeggen. Oude, beschadigde boeken leveren zonder context niet echt veel op. Je zou ’t kunnen laten taxeren en dan terug kunnen komen om zeker te weten wat hij waard is,” zei hij nuchter. De vrouw beet op haar onderlip en leek dat te overwegen.
“Zou je- zou je me er twintig pond voor kunnen geven?” vroeg ze, amper verstaanbaar. “Ik moet weg, zo snel mogelijk.”
Ze leek nog kleiner en kwetsbaarder dan eerder en Dominic aarzelde.
“Alsjeblieft,” voegde ze er zachtjes aan toe. Dominic’s blik ging van het boek naar de vrouw. De kans was groot dat het ding vrijwel niets waar was en gewoon het gecodeerde dagboek van een of andere Italiaan, maar toch ging hij overstag.
“Prima,” verzuchtte hij. Hij had haar het geld nog niet in de hand gedrukt of weg was ze. Dominic keek haar een moment lang na, maar stond zichzelf toen toe weer verdiept te raken in het boek.
Langzaam gleed zijn vinger over een regel tekst. Zijn nieuwsgierigheid was gewekt, zoveel was zeker. Zozeer zelfs, dat hij amper doorhad dat de winkelbel kort daarop opnieuw ging en er een nieuwe bezoeker binnenkwam.

Het ging al een tijdje erg goed met Rowan. Na een periode van pieken en dalen, van leren dat hij zijn medicijnen moest blijven slikken omdat hij niet opeens magisch beter was omdat hij zich vrolijk voelde voor een weekje en van bezoekjes aan therapeuten die varieerden in succes, waren er nu al een paar maanden voorbij gegaan zonder ernstige hallucinaties. Naast zijn studie had hij ook de tijd gevonden voor een baantje zodat Kael niet de enige was die geld binnen bracht, iets wat zijn zelfbeeld enorm geholpen had omdat hij zich zo lang bezwaard had gevoeld over het feit dat hij technisch werkloos was. Zijn leven was niet langer een kwestie van enkel overleven en dat had zijn mentale gezondheid ontzettend geholpen.
Deze nieuwe inkomst betekende ook dat hij weer geld kon besteden aan iets anders dan basisbehoeften. Hij had laatst voor Jackson nog wat leuks gekocht voor diens verjaardag, iets wat hij in tijden niet had kunnen doen.
Maar hij was nu niet op zoek naar een verjaardagscadeautje. Kaels verjaardag was pas over een paar maanden. Nee, hij was deze keer voor zichzelf op stap.
Zijn interesse in boeken was een tijdje op pauze gezet - niet heel vreemd, natuurlijk, hij had de laatste tijd niets anders gelezen dan boeken voor zijn studie. Die zouden hem een arm en een nier gekost hebben als hij ze niet tweedehands online had besteld maar het bleef verplichte lectuur. Nu was hij oprecht op zoek naar iets wat hij in alle rust op hun balkon kon lezen, het liefst met een sterke pot koffie naast hem. Naar wat voor boek hij zocht wist hij zelf nog niet eens maar hij zou wel tot een conclusie komen als hij in de winkel stond. Met fictie was hij nooit erg kieskeurig.

Op zijn vele zwerftochten was hij al meerdere malen langs Books Galore geslenterd, maar hij was er nog maar een keer echt binnen geweest en naar zijn herinnering had hij er toen niets gekocht. Maar zo op het eerste gezicht, nu hij er een keer met een heldere blik naar keek, zag het er knus en ietwat mysterieus uit en het leek geen kwaad te kunnen om naar binnen te lopen. Tweedehands was sowieso niet slecht en toen hij over de drempel stapte werd hij gegroet door het geluid van een bel en zachte jazzmuziek iets verderop. Door twee boekenkasten kon hij de kassa zien staan, waarachter een jongeman van zijn leeftijd stond en zo diep in gedachten verzonken leek dat hij niet opkeek toen Rowan binnen kwam. Hij besloot hem niet te groeten, iets wat hij uit beleefdheid wel gedaan zou hebben - hij wist hoe mensen konden zijn als je ze uit hun concentratie haalde. In plaats daarvan keek hij op naar de dichtstbijzijnde kast met boeken, maar een duidelijke aanwijzing met wat voor boeken hij te maken had kon hij niet zo snel vinden. Hetzelfde gold voor de volgende sectie. Na een halve minuut van nogal verloren rondkijken schoof hij zijn ongemak in sociale interacties opzij en liep door naar de balie.
Het eerste wat hij zag was het boek dat de medewerker in zijn handen had. Het zag er flink oud uit en zelfs vanaf zijn positie van de andere kant van de balie kon Rowan zien dat het geen Latijnse letters waren en voordat hij er erg in had leunde hij iets naar voren om het beter te bekijken. In plaats van te vragen waar hij de fictieve sectie kon vinden vroeg hij, met een onmiskenbaar nieuwsgierige ondertoon in zijn stem, 'Enig idee wat daar staat?'

Pas op het moment dat de bezoeker naar voren leunde merkte Dominic hem op en in een reflex week hij achteruit. Zijn spieren spanden zich aan, maar vrijwel direct registreerde zijn brein dat de jongeman ongeveer het tegenovergestelde van een bedreiging was en hij ontspande weer. Zijn donkere ogen gleden kort over de ander.
“Jezus, vent, schrik me dood,” bromde hij. “Teleporteer je of zo?”
Toen herinnerde hij zich weer dat hij a) aan het werk was en b) dat hem een vraag was gesteld.
“Maar nee, geen idee wat ’t is. Ja- voorin staat iets in ’t Italiaans, maar de rest is chaos,” zei hij met een frons. Hij liet de jongeman de tekst zien.
“Je bent ook echt net op tijd, kreeg ‘m misschien net vijf minuten voor je hier was binnen.” Zijn mondhoek bewoog even. Voor Dominic een buitengewoon vriendelijk gebaar.
“Weet verder toevallig dat Bellinzona een plek is, dacht in Zwitserland, maar voor zover ik weet is daar in de Twee Wereld oorlog niets bijzonders gebeurd.”
Hij was een stuk spraakzamer dan normaal, maar ergens ook een beetje hardop aan het nadenken. Dat de stad in die tijd zelf geen geweld had gezien zei natuurlijk niet zoveel. Silvano, wie dat ook geweest mocht zijn, kon natuurlijk evengoed naar de stad toe zijn gevlucht en er ook al woedde in dat jaartal de Tweede Wereld oorlog nog, dat betekende zeker niet dat er geen andere bijzonderheden konden zijn geweest dat jaar. En ach, het dagelijks leven ging natuurlijk zelfs in die tijd overal gewoon door.
Toch zei iets Dominic dat dit ding meer was dan een dagboek over dagelijkse beslommeringen. Die hoefde je immers niet te coderen.
Hij keek op naar de jongeman.
“Jij enig idee?"

De medewerker had hem duidelijk niet aan horen komen, want de man schrok zich dood toen Rowan sprak en sprong bijna naar achteren. Dit zorgde ervoor dat hij zelf ook een beetje geschrokken terug bewoog, al stapte hij niet weg van balie en ontspande weer toen hij zag dat de ander hem niet als indringer registreerde.
'Sorry,' antwoordde hij een beetje opgelaten, 'het was niet mijn bedoeling je te laten schrikken.'
Maar het moment was snel vergeten - de tekst tussen hen in was vele malen interessanter. De man schoof het boekje naar hem toe zodat hij het beter kon bestuderen en met een lichte frons boog Rowan zich over de pagina. Het zag er niet uit als iets wat hij herkende. Als het al een alfabet was, dan was het er een die de schrijver zelf had bedacht.
Zijn ogen gingen naar de Italiaanse tekst terwijl de jongeman vertelde.
Per sempre tua,
Silvano.
Bellinzona, 1943
Toen de ander vroeg of hij enig idee had over de betekenis van wat dit te betekenen had schudde hij, onwillekeurig een beetje teleurgesteld, zijn hoofd. 'Niet zo op het eerste gezicht, nee. Wat vervelend dat er geen volledige naam of zo bij staat... Waarom zou iemand de moeite doen om in code te schrijven? Misschien staat er ergens een gids - alhoewel, dat zou het hele punt van een code een beetje overbodig maken...' Nu begon hij ook hardop te denken en hij wierp een blik op de ander. 'Het is een code, denk ik? Geheimtaal?'

"Niet zo op het eerste gezicht, nee. Wat vervelend dat er geen volledige naam of zo bij staat... Waarom zou iemand de moeite doen om in code te schrijven?” wierp de jongeman op en Dominic haalde zijn schouders op. Hij keek de ander kort aan en wendde zijn blik toen weer tot het boek.
“Al sla je me dood,” bromde hij. “Ik bedoel, m’n eerste aanknopingspunt zou toch de Tweede Wereldoorlog zijn, maar da’s ook maar een gok."
Wie weet was deze Silvano wel gevlucht naar Bellinzona. Anderzijds; misschien was hij ook wel gewoon een kantoormedewerker die een affaire verborg. Hij wist niet waarom je daar een code voor zou schrijven, maar mensen waren nou eenmaal niet altijd rationeel.
"Misschien staat er ergens een gids - alhoewel, dat zou het hele punt van een code een beetje overbodig maken…"
Dominic knikte langzaam.
“Als de gids hierin staat wel ja,” zei hij bedachtzaam, en hij keek weer op. “Maar het zou zomaar kunnen dat er ergens een ander exemplaar rondslingert met de vertaling ervan…"
Hij bladerde nog eens door de oude pagina’s.
"Het is een code, denk ik? Geheimtaal?” zei de jongen en Dominic knikte opnieuw.
“Denk het wel. En ik krijg de indruk dat de schrijfrichting in ieder geval overeenkomt met de onze."
Het leek in ieder geval van links naar rechts te lezen, maar hij bedacht zich dat zelfs dat natuurlijk een list kon zijn als iemand het echt moeilijk wilde maken. Wie weet stonden de woorden niet eens in de juiste volgorde. Hij blies langzaam zijn adem uit. Dat idee brak een hele scheepslading aan mogelijkheden aan.
Eigenlijk hadden ze tegelijkertijd iets heel bijzonders voor zich, en ook helemaal niets. Het kon net zo goed Silvano’s fucking dagboek zijn.
Hij liet zijn gedachten gaan over mogelijkheden dit te ontcijferen, want hij was zonder meer geïntrigeerd nu.

Een oud notitieboek, geschreven in een of andere code, met als enige duidelijke punten een jaartal en een locatie. Geschiedenis was nooit Rowans favoriete vak geweest, maar hij moest toegeven dat dit interessant was.
'Silvano... Bellinzona... Klinkt Italiaans, denk je niet?' Dat laatste sprak hij direct tegen de man tegenover hem. 'En dat per -' Hij wierp nog eens een blik op de pagina, 'dat per sempre tua lijkt ook gewoon Italiaans te zijn... Geen idee wat het betekent...'
Hij staarde er nog even naar voor hij zijn telefoon uit zijn broekzak viste. Een wat ouder model met een kleine barst boven in het scherm, maar afgezien van de traagheid kon het er prima mee door. Met een lichte frons typte hij "bellinzona" in de zoekbar.
'Oh, hm. Zwitserland, niet Italië... Maar daar spreken ze volgens mij ook Italiaans, dus dat klopt wel.'
Hij keek weer op. 'Waar heb je dat ding überhaupt gevonden? Ik bedoel, de boeken die jullie hier verkopen zijn oud, maar dit...'
Hij had zijn telefoon weer in zijn broekzak gestopt en gebaarde vaag naar het boek, dat nog steeds open op tafel lag. 'Dat hoort in een museum, man.'